Εναλλακτικά, σκεφτόμουν τον τίτλο "το facebook και η νέα γενιά". Βέβαια, μπορεί να ακούγεται λίγο υπερβολικό, αν όχι αστείο, να χαρακτηρίζει ένας 23άρης τους 5-6 χρόνια μικρότερούς του "νέα γενιά". Ποιοτικά όμως, υπάρχει ένα αξιοπρόσεκτο χάσμα. Το χάσμα αυτό οφείλεται κυρίως στο γεγονός ότι η εξέλιξη της τεχνολογίας και των μέσων έχει επηρεάσει δραματικά την κοινωνική μας ζωή και τις ανθρώπινες σχέσεις τα 3-4 τελευταία χρόνια. Μιλώ προφανώς για την ανάπτυξη και την ευρεία αποδοχή των ιστοσελίδων "κοινωνικής δικτύωσης", με πλέον κυρίαρχο το facebook. Ας ξεκαθαρίσω λίγο πρώτα όμως, τι θεωρώ και τι όχι το facebook. Δεν πιστεύω ότι είναι κάποιο σκοτεινό όργανο της παγκόσμιας νέας τάξης και των οργανώσεων κατασκοπείας, άλλωστε όσοι ψάχνετε για κατασκόπους αρκεί να ρίξετε μια ματιά στους 1000+ ""φίλους"" σας [διπλά εισαγωγικά για να μην κανιβαλιστεί περισσότερο η έννοια που εμπεριέχει η λέξη]. Ως εκ τούτου, δεν πιστεύω ότι είναι κάτι παραπάνω από μια εξαιρετικά προσοδοφόρα μπίζνα για τον κύριο Ζούκερμπεργκ και την παρέα του. Όσο για τους χρήστες, θα όφειλε να είναι απλώς ένα εργαλείο συμπληρωματικής "κοινωνικής δικτύωσης" και εκεί θα σταματούσε όλη η ανάλυση...
Παρατηρούνται όμως οι εξής ακραίες αντιθέσεις ως προς αυτό το τελευταίο: υπάρχουν πολλοί άνθρωποι, νέοι κυρίως, που ζουν μέσω facebook ή ζουν για το facebook (θα εξηγήσω τι εννοώ) και αρκετοί που αρνούνται πεισματικά να εγγραφούν ως χρήστες. Όσον αφορά τη δεύτερη "ακραία" κατηγορία, δεν ενδιαφέρει τόσο ώστε να ασχοληθώ ιδιαίτερα, εξάλλου αργά ή γρήγορα θα "υποκύψουν" στον πειρασμό, αφού δυστυχώς το facebook τείνει να εξελιχθεί σε ανάγκη, για να μην πω και σε κοινωνικό αγαθό [και δεν είναι υπερβολή, όταν υπάρχει κόσμος που κάνει λόγο για... "φασιστοποίηση" του facebook!]. Όσον αφορά την πρώτη "ακραία" κατηγορία, που στάθηκε και η αφορμή για να προβληματιστώ και να καταγράψω τις σκέψεις μου, εκεί είναι που διαπιστώνω πόσο στρεβλά επικοινωνεί η νέα γενιά. Μπορεί όχι μόνο η νέα γενιά αλλά αυτό με ενδιαφέρει, θεωρώντας ότι για όσους μεγαλύτερους ισχύει το ίδιο, αποτελεί καθαρή επιλογή, χωρίς ελαφρυντικά. Βλέπω λοιπόν, ότι έφηβοι και φοιτητές των πρώτων ετών αναλώνουν κάθε στιγμή του ελεύθερου χρόνου τους στο facebook. Η ζωή τους, από την ψυχαγωγία, την επικοινωνία, και τον έρωτα υπάρχει μόνο στο facebook. Είναι μάλλον εύκολο και ανώδυνο να βιώνει κανείς την νεανική του ύπαρξη, με τις όποιες έντονες τάσεις αυτή συνεπάγεται, ηλεκτρονικά, με ένα κλικ, σε μία οθόνη... Ενώ κανονικά, οι άνθρωποι όταν συζητούν, κοιτούν ο ένας μία ζωντανή εικόνα του άλλου και όχι ένα στιγμιότυπο, χαμογελούν ή κατσουφιάζουν με κινήσεις του προσώπου και όχι με emoticons, ακούν μουσική σιγοτραγουδώντας πλάι πλάι και όχι με youtube, share και like... Όταν γουστάρονται έχουν το θάρρος να το πουν κοιτώντας στα μάτια τον λατρεμένο ή τη λατρεμένη τους, με φωνή που μπορεί και να σπάσει και με το σασπένς του πρώτου φιλιού να πλανάται και όχι πληκτρολογώντας σε ένα άψυχο τσατ μποξ, εξασφαλίζοντας ένα... πήδημα; Και ας υπάρχουν και αυτοί/αυτές που έχουν 867 φωτογραφίες από πάρτυ, διακοπές κτλ. Πόσο πιστεύω ότι πολλοί από αυτούς τα βιώνουν μέσω του facebook, αφού η κάθε τους στιγμή περιλαμβάνει την προοπτική να ανέβει στο facebook!
Η κρυφή γοητεία του facebook
Συζητούσα με έναν φίλο εχθές, πόσο, πολλοί άνθρωποι νιώθουν την ανάγκη να κάνουν μια καινούρια αρχή και πόσο βολικά προσφέρεται για αυτό το facebook. Εμφανίζει κανείς όσες πτυχές του εαυτού του θέλει, ή και όχι του εαυτού του, φωτογραφίες που είναι τόσο πειραγμένες που δεν ανταποκρίνονται καν στην πραγματική του εικόνα και άλλα τέτοια... Είναι σεβαστό και θεμιτό να θέλουν οι άνθρωποι να κάνουν καινούρια αρχή, όταν κύκλοι της ζωής αλλάζουν, καινούρια περιβάλλοντα προκύπτουν ή και τίποτα να μη συμβαίνει από όλα αυτά. Όλοι μας ίσως έχουμε κάνει καινούριες αρχές. Αλλά η πραγματική ζωή είναι έξω, όχι στο facebook. Όχι δεν είσαι καθόλου γαμάτος όταν η προσέγγισή σου είναι add as friend και geia, ti kaneis? στο τσατ, ρε φίλε, σε μία γκόμενα που σου πετάχτηκαν τα μάτια έξω όταν είδες τη φωτογραφία της (άλλη κι αυτή!). Βγες έξω, πήγαινε στο πανεπιστήμιο, στο κάμπινγκ, στο μπαρ έστω, δεν ξέρω, μίλα και αντάλλαξε τηλέφωνο (και όχι facebook!). Νιώσε τον άλλον από κοντά, το να ζαχαρώνεις τις σέξυ φωτογραφίες και να καυλαντίζεις στο τσατ δεν είναι παρά μια ψευδαίσθηση ερωτισμού που σου υποδεικνύει να υποκαταστήσεις τη σεξουαλική σου ζωή με την αυτοϊκανοποίηση. Έχε το θάρρος να πεις τη γνώμη σου σε μια μάζωξη ανθρώπων, σε μια συνέλευση, σε ένα χώρο, κάπου, άσε τον ηλεκτρονικό σχολιασμό. Γράψε μια ατάκα, δε λέω... ή γιατί δεν διατηρείς ένα μπλογκ καλύτερα; Αντί να επιδεικνύεσαι ως ψαγμένο εναλλακτικό γκομενάκι, μάζεψε τους φίλους σου και πρότεινέ τους να πάτε σινεμά ή σε ένα live ή έστω για ένα ποτό κάπου ωραία, αν σου αρέσουν τα παιχνίδια προσκάλεσέ τους φίλους σου για επιτραπέζιο στο σπίτι ή στο playhouse και όχι στο... farmville του facebook!
Εν κατακλείδι, θεωρώ το facebook ένα εργαλείο που προσφέρει συγκεκριμένες δυνατότητες, επικοινωνίας και ενημέρωσης αλλά συμπληρωματικά, για κανένα λόγο δεν πρέπει να είναι το κύριο. Και ένα εργαλείο δεν είναι από μόνο του καλό ή κακό αλλά εξαρτάται από το πώς θα επιλέξουμε να το χρησιμοποιήσουμε. Με στεναχωρεί όταν βλέπω τους ανθρώπους εγκλωβισμένους στο facebook και με ανησυχεί που οι ανθρώπινες σχέσεις στριμώχνονται μέσα σε μια ηλεκτρονική κλειδαρότρυπα... Η ζωή είναι έξω, είναι αληθινή και είναι ωραία!
[Απαραίτητη υποσημείωση 1: Δεν υπάρχει λόγος να με μισήσει κανείς αν βρει τον εαυτό του σε αυτό το κείμενο! Δεν στοχεύω σε κανέναν προσωπικά ούτε καταδικάζω κανέναν, θέλω απλώς να καταδείξω μία προβληματική κατάσταση!
Απαραίτητη υποσημείωση 2: Καυλαντίζω/-ομαι: Συνομιλώ ηλεκτρονικά με κάποιον υποψήφιο ερωτικό σύντροφο, αφήνοντας συνεχώς υποννοούμενα σεξουαλικού περιεχομένου και περιστρέφοντας εν γένει την κουβέντα γύρω από το σεξ.]